Meer weten over sparen?

Op basis van dit weblog verscheen een boek:
Het kan alleen maar beter worden & andere opbeurende verhalen
Via deze website te bestellen, zonder verzendkosten. KLIK HIER

sub-DOSSIER

16 december 2004

Werken bij de Annies (1)

Na een half jaar via een uitzendbureau werken op de crisisafdeling schizofrenie van een groot Psychiatrisch Ziekenhuis was ik daar niet meer nodig. Jammer, want ik had nog wel een poosje willen blijven. Waarom ga je niet solliciteren bij de Annies vroeg een collega. Dat lijkt me echt iets voor jou. Hoe bedoel je, daar heb ik nog nooit van gehoord, antwoord ik. O, zo noemen wij de aparte afdeling hier op het terrein waar de anorexiapatiënten behandeld worden. Het blijkt een goede tip. Ik kan er direct beginnen.  Een leerzame periode, en ik weet nu (bijna) alles van de trucjes die deze patiënten gebruiken als ze niet willen eten of op een andere manier willen afvallen.

Direct na de eerste kennismaking en bijgekomen van de schrik (ik wist niet dat mensen zo ver kunnen gaan met zichzelf uithongeren) word ik ingezet bij het zogenaamde therapeutisch mee-eten met de patiënten. Natuurlijk niet als enige staflid van de hele afdeling, maar wel om toezicht te houden op een van de tafels. Dit keer gaat het om de broodmaaltijd. Al snel merk ik dat ik nauwelijks iets hoef te doen. De meisjes en vrouwen houden elkaar goed in de gaten en spreken elkaar ook aan op fout gedrag.

Gelukkig zijn de afspraken over de hoeveelheden die iemand in een bepaalde fase van het verblijf tot zich dient te nemen elders gemaakt, zodat daar geen onenigheid of zelfs ruzie over hoeft te ontstaan. Toch zijn er nog heel wat mogelijkheden om onder de voorgeschreven hoeveelheden eten uit te komen. Om met het aantal boterhammen en de soorten beleg te sjoemelen is vrij moeilijk, want dat valt snel op. Nee, de dames pakken het subtieler aan. Zij smeren een bijna onzichtbaar (en dus volgens de regels veel te dun) laagje margarine op het brood en bedekken het razendsnel met een plak kaas of vleesbeleg. Of ze smeren een deel van de margarine onder de rand van het bord (dit vergt enige oefening) of tussen het papieren servet (eveneens voor gevorderden).

Opvattingen over hoe vol een beker melk moet zijn kunnen eveneens sterk verschillen, maar ons kent ons. De patiënten kennen alle trucjes uit eigen ervaring en scheppen er een bepaald soort plezier in elkaar op de vingers te tikken en daarmee mij tegelijkertijd als onervaren staflid op mijn plaats te zetten. Hoe dommer ik overkom hoe knapper zij zijn, dat is logisch. Tijdens de koffie en theepauzes moet ik o.a. in de gaten houden of iedereen wel een extra pakje nutridrink (een soort astronautenvoedsel) heeft afgehaald en opgedronken. Ook daar word ik er fijntjes op gewezen dat sommigen hun pakje halfleeg terug zetten en dat het nu niet meer na te gaan is wie de schuldigen zijn.

Tijdens de warme maaltijd is het al niet veel beter. De meiden en vrouwen die pas opgenomen zijn mogen om te wennen aan dit regiem in hun eentje op hun kamer eten en krijgen kleine porties. Degenen die er langer zijn krijgen halve porties, de gevorderden hele maaltijden, die gezamenlijk onder toezicht genuttigd worden. En vergis je niet, zon hele maaltijd is een enorm bord vol. Een bootwerker zou daar na een dag hard werken heel tevreden mee zijn. Ik maak een komische vergissing. Er van uitgaand dat ik als staflid het goede voorbeeld moet geven laat ik de eerste dagen voor mijzelf hele maaltijden opscheppen en ik durf er niets van te laten staan. Ik weet het eten nauwelijks weg te werken en plof soms bijna uit elkaar. In een week tijd kom ik bijna twee kilo aan en ik zie steeds meer op tegen die eetsessies. Dan hoor ik dat stafleden ook halve maaltijden mogen bestellen en als enigen restjes mogen laten staan. Achteraf gezien vrij logisch, want ik ben al op gewicht en hoef niet aan te sterken.

Na een tijdje begin ik aardig door te krijgen hoe geraffineerd de meiden soms te werk gaan. Bij het afruimen snel halfvolle glazen melk leeggooien in de gootsteen, borden met resten eten onder op de stapel zetten, korsten in zakken laten verdwijnen, etc. Toch zie ik lang niet alles. Op een dag komt iemand me na de maaltijd melden dat ze ergens mee zit. Ze wil graag even onder vier ogen me praten. Dat kan en ik krijg te horen dat een broodmager meisje haar hele hamburger aan tafel en vlak onder mijn neus in haar broek heeft weten te stoppen, daarmee waardig de eetzaal is uitgelopen en naar haar kamer is vertrokken.

28 december 2004

De Annies (2)

In de kliniek voor mensen met eetstoornissen zijn niet uitsluitend vrouwelijke anorexiapatiënten opgenomen, maar ook een enkele man. En er lopen vrouwen rond die juist extreem dik zijn of die er doodnormaal uitzien en waar op het oog niets mee aan de hand is. Het tegendeel is waar. Ook zij hebben een eetpatroon ontwikkeld waar ze erg veel hinder van ondervinden. Ze lijnen, vallen wat af, krijgen dan onweerstaanbare vreetbuiten, voelen zich daar schuldig over, gaan weer lijnen of kotsen de heleboel uit, enzovoort. En zo gaat dat door, jaar in, jaar uit.

Naast alle trucs om zo weinig mogelijk te eten (en aan te komen) bedienen de cliënten van de kliniek voor eetstoornissen zich van allerlei manieren om zoveel mogelijk energie te verbruiken. En liefst in zo kort mogelijke tijd. Ik had daar geen flauwe notie van en in de periode dat ik er werkte ben ik heel wat te weten gekomen. Zo werd ik gevraagd met iemand een wandeling te maken door het park bij de kliniek met de uitdrukkelijke opdracht niet langer dan 10 minuten weg te blijven. Het meisje was een paar dagen eerder door haar ouders naar de kliniek gebracht en werkelijk graatmager. Bovendien gekleed in zon zwarte stretch broek zodat haar benen helemaal op stokjes leken. Langer dan 10 minuten wandelen was in haar toestand niet verantwoord.

In de hal keek ik op mijn horloge en ik prentte me de tijd goed in. We togen op pad en al snel waren we gezellig aan het kletsen. Ongemerkt had het meisje de leiding genomen. Ze liep flink door en zei dat ze graag hetzelfde rondje liep als gisteren met een ander staflid. En zo kreeg ze het voor elkaar dat we veel te laat terug waren bij het pand. Ze snapte het ook niet, zeker een beetje verdwaald, zei ze. Geen nationale ramp, maar ik voelde me toch flink beetgenomen en tekort schieten. De keer daarna bepaalde ik de route zelf en waren we op tijd terug.

En zo ging het wel vaker. Meisjes die tijdens het verplichte rusten op hun kamer als een gek gaan zitten breien (raak je ook calorieën mee kwijt) of op hun bed springen (zo zachtjes mogelijk om niet ontdekt te worden). Anderen gaan uit berekening als ze in de wachtkamer op hun beurt moeten wachten staan in plaats van zitten. En er zijn meisjes en vrouwen die altijd als de telefoon gaat opspringen om hem aan te nemen en dan graag door de gangen dwalen om iemand te vinden. Het lijkt vriendelijk en behulpzaam, maar heeft vaak alleen maar afvallen tot doel. Zelfs corvee verrichten en helpen met de afwas is populair, want ook dat kost extra energie.

Een paar keer per week moesten de dames (en heer) s ochtends vroeg en helemaal nuchter op de weegschaal. Zon hele precieze die tot op de gram het juiste gewicht aanwijst. Stiekem flink wat glazen water drinken en een dikker shirt helpt je snel aan een paar onsjes extra. En omgekeerd kun je op een ander moment als je jezelf weer te dik vindt de natuur wat helpen met laxeerpillen slikken of door een vinger in je keel te steken. Die acties zijn uiteraard verboden, maar het is niet te voorkomen dat het toch gebeurt. Dan wordt de per contract overeengekomen minimale groei van een pond of kilo per week niet gehaald, en zijn er andere maatregelen nodig.

De indruk die ik kreeg was dat een eetstoornis echt een ernstige aandoening is waarbij doden (kunnen) vallen. De mensen die er aan lijden zijn continu obsessief met hun uiterlijk en hun gewicht bezig, en hebben vaak een enorme hekel aan zichzelf en vooral aan hun lijf. Het is bijna niet te geloven dat iemand die eruit ziet als een bewoner van een concentratiekamp zichzelf beschrijft als een dik vet varken, en bij het kijken naar zichzelf in de spiegel ook werkelijk een dik monster ziet. Men lijdt daar ernstig onder, maar de familie misschien nog wel meer, want het is ronduit vreselijk als je kind aan deze westerse welvaartsziekte lijdt. Anorexia komt bijvoorbeeld in Afrika niet voor. En jezelf overeten ook stukken minder omdat er gewoon geen geld voor beschikbaar is.