|
Op ons 85ste is nog slechts een van de vijf mannelijke contacten over en twee van de vijf vrouwelijke. Iemand die op zijn 35ste in totaal 200 familieleden, vrienden en kennissen had, verliest op z'n 75ste in theorie elke maand een man van het lijstje en elke twee maanden een vrouw (ervan uitgaand dat het aantal mannelijke en vrouwelijke relaties bij aanvang gelijk was).
Deze gemiddelde sterftecijfers betekenen ook dat we op die leeftijd twee keer zoveel vrouwelijke contacten 'over' hebben als mannelijke. Het klinkt ongeloofwaardig, maar kijk maar eens bij oudere mensen op hun verjaarskalender. Dan kun je zien hoeveel namen er zijn doorgestreept of voorzien van een klein kruisje. In mijn eigen adresboekje zie ik dat er in een jaar of vijf zes alleen al acht mensen zijn overleden van de directe familie. Mijn beide ouders, schoonouders, drie tantes en een oom. We gaan er in het genoemde voorbeeld voor het gemak van uit dat wij zelf overblijven. Dat is natuurlijk niet reëel. Wij lopen net zo goed de kans dat onze naam in het adresboekje van onze familie, vrienden en kennissen lang voor onze 85ste verjaardag is doorgestreept.
Niet alle doorhalingen zijn te wijten aan sterfte. Een aantal jaren nadat je verhuisd bent besluit je bijvoorbeeld die van je vroegere buren niet meer over te schrijven. Terwijl je toch prima met ze kon opschieten en geregeld bij elkaar over de vloer kwam. Ondanks alle toezeggingen en goede bedoelingen heb je nooit meer iets van ze gehoord en zelf heb je ook geen moeite gedaan het contact aan te houden.
Of je groeit langzaam maar zeker uit elkaar door verandering van werkkring, leefstijl of inzicht. Eerst constateer je tijdens een etentje tot je verbazing dat die alleraardigste collega je niets nieuws te vertellen heeft en de keer daarop verveel je je ronduit. Of je begint je te ergeren aan de manier waarop hij zijn vrouw telkens in de rede valt en zich laat voorstaan op zijn succes in zaken. Eerst vergeet je (heel freudiaans) zijn verjaardag en je belt een paar weken later om excuus aan te bieden. Je spreekt af binnenkort, als het weer wat rustiger is een nieuwe afspraak te maken, maar op de een of andere manier komt het er niet van. Zo'n contact verwatert eenvoudig en ook dit adres wordt nog een keer overgeschreven in een nieuw boekje, maar de keer daarop niet meer.
Een andere oorzaak waardoor je familie, vrienden en kennissenkring wordt uitgedund is scheiden. Gemiddeld eindigt een op de drie huwelijken in een scheiding. Misschien ben je zelf ook gescheiden en raakte je partner kwijt en een groot deel van zijn of haar familie, vrienden en kennissen. Dat kan er behoorlijk inhakken. Bij een scheiding van een bevriend stel komt het voor dat je nog slechts met een van de partijen om blijft gaan. Hij blijkt haar bedrogen te hebben met een jongere collega en woont nu met haar samen, zijn vrouw doodongelukkig achterlatend. En bij een ander stel is de reden van scheiding ook niet echt sympathiek. Zij verlaat hem als bekend wordt dat hij ongeneeslijk ziek is. Je kiest dan meestal voor het slachtoffer dat zich verraden en verlaten voelt en diegene 'eist' min of min van jou dat je het contact met 'die foute ander' verbreekt.
Een andere manier om vrienden kwijt te raken is het buitenland. Veel mensen kunnen zich aldaar een tweede huis veroorloven. Eerst gaan ze er alleen met de vakanties naar toe, maar na het pensioen worden die periodes steeds langer (en waarom ook niet). Tot ze je vertellen dat ze zich blijvend in de Pyreneeën, Griekenland of Luxemburg gaan vestigen. Vanwege het klimaat, de natuur of omdat het er (nog) zo heerlijk goedkoop is. Natuurlijk mag je altijd komen logeren en schrijf je elkaar nog een tijdje tot ook die contacten weinig meer voorstellen.
De boodschap is inmiddels duidelijk. Je hoeft er niet zo veel voor te doen om steeds minder familie, vrienden en kennissen over te houden. Dat gaat vanzelf, als je maar geduld hebt en tijd van leven. Als dat geen aanlokkelijk idee is en je later niet wilt vereenzamen en verpieteren dan moet je dus tijdig actie ondernemen. Voor elke naam die je doorstreept moet er eigenlijk weer een in de plaats komen. Temeer daar je waarschijnlijk meer tijd 'zoet te brengen' hebt als je ouder wordt. In ieder geval na je pensionering. En die tijd wil je waarschijnlijk voor een aanzienlijk deel in gezelschap van leuke, interessante mensen doorbrengen. Hele dagen en avonden lezen, tv kijken, tuinieren en besteden aan je hobby's blijkt bijna niemand op den duur te bevallen. Familie, goede vrienden en leuke kennissen horen er gewoon bij. De mens is nu eenmaal een groepsdier.
Het klinkt wat opportunistisch, voor iedere weggestreepte naam een ander zoeken om vooral maar genoeg vrienden en kennissen te hebben op je oude dag. Toch blijken mensen die dit bewust of onbewust gedaan hebben over het algemeen een aangenamere oude dag te hebben. Zij hoeven niet vereenzaamd in een kamer te wachten tot hun kinderen en kleinkinderen (niet) langskomen. Berekenend misschien, maar ook realistisch. Daarom is het vooral ook handig ervoor te zorgen dat je niet alleen nieuwe mensen leert kennen van je eigen leeftijd of ouder. Investeer ook in jongeren, de kans dat die er nog zijn als jij ouder wordt is uiteraard groter. Door deze laatstgenoemde contacten blijf je zelf ook jong en betrokken bij nieuwe ontwikkelingen. De jeugd heeft daar nu eenmaal een betere neus voor.
Hoe je dit aan moet pakken is voor iedereen verschillend. De een doet dat door actief te worden in het verenigingsleven, de ander stort zich op het vrijwilligerswerk en de derde zet een contactadvertentie. Een cursus of opleiding volgen is ook een manier om nieuwe mensen te leren kennen. Andere eigentijdse manieren zijn deelname aan leesclubs, wandel of fietsclubs, internetcursussen, kookgroepen en groepsvakanties. Ieder zal voor zich moeten nagaan wat het meest bij hem of haar past.
Een beproefde methode is: nagaan hoe je tot nu toe je vrienden en kennissen hebt leren kennen. Wat destijds werkte, werkt waarschijnlijk nu ook nog. Ik leerde onder andere mensen kennen op een toneelclub, in de emancipatiebeweging, bij een therapieopleiding, het cocounselen, diverse werkkringen en tijdens cursussen die ik volgde (of gaf). De laatste nieuwe contacten kreeg ik door aansluiting bij een zogenaamde LETS groep, een plaatselijk ruilsysteem waar goederen en diensten betaald worden met 'nepgeld'.
Tijdens een ruilmarkt kocht ik een flink aantal potten zelf ingemaakt fruit van een echtpaar dat in Tsjechië een grote fruitboomgaard heeft. Het was zoveel dat ze het wel even langs kwamen brengen. We nodigden hen uit voor een kop koffie en zo is een nieuwe vriendschap begonnen. Een andere vrouw kookte voor mn man en mij een Hongaarse maaltijd bij haar thuis en weer iemand anders gaf een bijzonder grappige diavoorstelling over 'enge beestjes'.
Geloof in ieder geval niet in de illusie die de reclames van verzekeraars en banken je voorspiegelen: dat een mooie oude dag, liefst met een Zwitserlevengevoel, vanzelf ontstaat als je investeert in koopsommen en spaarregelingen en in je pensioen(gat). Investeren in vrienden en kennissen hoort er echt bij. Sterker nog: investeren in je sociale contacten is misschien nog belangrijker dan in al die geldzaken. Veel succes!
NB Het idee voor dit artikel is ontleend aan het boek Simple Living Investments van Michael Phillips.
(wordt vervolgd)
|
